به گزارش همشهری آنلاین، فرهیختگان نوشت: پنجشنبه هفته گذشته رزمایش موشکی اقتدار پایدار ۱۴۰۴ نیروی دریایی ارتش به پایان رسید. این رزمایش به دلیل محدوده جغرافیایی عظیم تحت پوشش، به کارگیری موشکهای دوربرد و رونمایی از برخی تسلیحات جدید مانند پهپاد انتحاری باور-۵ دارای اهمیت بالایی بود.
اهمیت رزمایش
در خصوص رزمایش برگزار شده نکات ذیل دارای اهمیت هستند.
۱- رزمایش موشکی اقتدار پایدار ۱۴۰۴، نخستین رزمایش پس از جنگ بود. بر این اساس احتمالاً برخی از آزمایشات صورت گرفته، بر مبنای درسهای جنگ ۱۲ روزه و ارتقای عملکرد تسلیحات بوده است. اگرچه عملیات وعده صادق-۳ مبتنی بر حمله به اهداف زمینی بود و رزمایش اخیر محیط دریایی را هدف میگرفت، اما آزمایشات بر اساس کنترل پرواز و تاکتیکهای غلبه بر پدافند در هردو عرصه میتوانند شباهتهایی با یکدیگر داشته باشند.
۲- آزمایش در شرایطی برگزار شد که منطقه همچنان آرایش جنگی دارد. بر این اساس اجرای آن به نوعی برای تهدید و هشدار به دشمن بود تا با مشاهده آمادگی و حجم آتش ایران در محاسباتش تجدیدنظر کند.
۳- جغرافیای رزمایش دریای عمان و شمال اقیانوس هند بود که نشان میدهد اهداف تا حدی معطوف به تهدیدات آمریکاست. پیش از جنگ نیز یکی از سناریوها تهاجم هوایی آمریکا از مبدأ دیهگو گارسیا و ورود از جنوب شرق به سمت مرکز بود. تهدید این جزیره و ناوگان پیرامونی آن دارای اهمیت است، زیرا ناوهای مستقر حد فاصل جزیره تا دریای عمان دو وظیفه مهم دارند؛ کمک به هواگردهای موجود در جزیره برای هدایت به سمت ایران و دوم ایجاد عمق پدافندی برای جلوگیری از عبور موشک و پهپاد به سمت دیهگو گارسیا از چند هزار کیلومتر جلوتر. در صورت انهدام یا مشغول شدن این ناوگان کار دیهگو گارسیا برای هدایت هواگردهای خود دشوار شده و باید در خط آخر با موشکها و پهپادهای پرتاب شده به سمتش مقابله کند.
۴- محدوده دریای عمان تا شمال اقیانوس هند تقریباً یک میلیون کیلومترمربع وسعت دارد که تقریباً یکسوم، بزرگتر از محدوده مابین ایران و فلسطین اشغالی است. ایران در جریان عملیاتهای وعده صادق موفق شد توانمندی خود در موشکباران محدودههای وسیع زمینی را نشان دهد و با اعمال رزمایش موشکی، انعطاف این توانمندی در جهات جنوبی و دریایی را نشان داد.
۵- دستگاههای تبلیغی دشمن با ادعای مسدود نشدن تنگه هرمز در طول جنگ ۱۲ روزه تلاش میکنند آن را نشانه محدودیت گزینههای ایران توصیف کنند؛ اما نشان دادن قدرت آتش عظیم تا شمال اقیانوس هند نشان میدهد نه تنها مدخل خلیج فارس، بلکه دریای عمان و مسیر تجارت جهانی از شرق آسیا به سمت شرق آفریقا در برد آتش ایران قرار دارد. مسدودسازی تنگه هرمز به شکل مطلق تأمینکننده منافع ایران نیست و در جنگ ۱۲ روزه نیز ضرورت نداشت. ایران اگر زمانی درصدد مسدودسازی اقتصاد جهانی باشد، آن را به شکل مدیریت شده با تسلیحات دقیق و در محدودهای فراتر از تنگه هرمز اجرایی میکند.
۶- آتش ایران در محدود یک میلیون کیلومترمربعی نشان میدهد تهران این توانایی را دارد که در صورت نیاز به طور مستقیم کشتیها را در دریای مدیترانه شرقی هدف گیرد؛ اقدامی احتیاطی و لازم در جنگ آتی برای اعمال محاصره دریایی بر سرزمینهای اشغالی.
۷- جنگهای کنونی منطقه از قفقاز تا فلسطین اشغالی تا حد زیادی متأثر از جنگ کریدورهاست. ضربه خوردن کریدور آیمک با عملیات ۷ اکتبر، گسترش نفوذ دریایی یمن در تنگه بابالمندب و دریای سرخ و حالا رزمایش بزرگ ایران در دریای عمان، تسلط و اشراف محور مقاومت به مسیرهای تجاری را نشان میدهد.
۸- خطوط آتش محور مقاومت و اضلاع جداگانه آن درحال اتصال است. جناح شرقی خط آتش یمن به اقیانوس هند رسیده و به خط آتش جنوبی ایران متصل میشود. بر این اساس آبهای مقابل دریای عمان تا شرق آفریقا به فاصله چند هزار کیلومتر به طور تقریباً یکپارچه در دسترس سلاحهای مقاومت قرار دارند.
نکات
اتفاقات و اقدامات در جریان در صحنه منطقه بر بستر روندهایی شکل میگیرند که فهم آنها نیازمند شناخت کافی است.
۱- اجرای دو عملیات وعده صادق ۱ و ۲ درسهای زیادی برای ایران داشت. تحولات پیش از این عملیاتها مانند حمله به سفارت ایران در سوریه و اتفاقات جنگ لبنان، ضرورت اجرایی شدن طرح ریختن حجم عظیمی از آتش بر سر دشمن در مدتی کوتاه و از راه دور را ایجاد کرد. ایران به مدت چند دهه ظرفیت شلیکهای انبوه و همزمان موشکی را ایجاد کرده بود؛ اما اجرای آن در واقعیت مسائلی را آشکار کرد.
پیش از این، دو دلیل باعث شده بود ایران بر شلیک انبوه تمرکز کند؛ نخست اشباع سامانه پدافندی دشمن برای تضمین عبور تعدادی از موشکها و دوم از کار انداختن پایگاه دشمن با اصابتهای بالا. با توجه به آرایش دشمن در منطقه و حضور رژیم صهیونی و آمریکا، ایران در درگیریهای اولیه نباید به سمت استفاده از موشکهای برتر خود برای هدفگیری سرزمینهای اشغالی میرفت و از این رو موشکهای قدیمیتر استفاده شدند که دقت و قدرت موشکهای جدید را نداشتند.
دلیل این احتیاط احتمال ورود رژیم صهیونی به عرصه نظامی برای شناسایی عملکرد تسلیحات ایران و فرسایش آنها بود تا آمریکا در مقاطع بعدی با ورود خود ضربه وارد کند. عملیاتهای وعده صادق ۱ و ۲ نشان داد باید مقداری به شلیکهای همزمان افزوده شده و مهمتر از آن دقت و قدرت انفجاری کلاهکها بالاتر برود. در غیر اینصورت طی درگیریها ایران میبایست از موشکهای جدیدتر خود بهره میگرفت.
در عملیات وعده صادق-۱ حدود ۱۲۰ موشک و در وعده صادق-۲ حدود ۲۰۰ موشک پرتاب شد که ۷۰ درصد رشد داشت. همچنین ۷۵ درصد موشکها موفق به اصابت شدند. با این حال اصابتهای بالاتر مرهون کاهش فیل شدن موشکها، هک پدافند دشمن و حمله به رادار سامانه آروا بود.
سردار شهید محمد باقری، رئیس فقید ستادکل نیروهای مسلح در جریان یکی از بازدیدهای خود از شهرهای موشکی در راستای آمادگی برای اجرای وعده صادق-۳ اعلام کرد برای اجرای آن نیازمند آمادگی چندین برابری نسبت به گذشته هستیم. این چندین برابری دارای چند جنبه بود.
یک جنبه افزایش تعداد پرتابهای همزمان برای تضمین عبور و تخریب مؤثر، دوم افزایش دقت و سوم بالابردن حجم و قدرت مواد انفجاری کلاهک.
در فاصله مابین وعده صادق ۲ و ۳، با رونمایی از کلاهکهای جدید تلاش شد قدرت مانورشان برای فرار از پدافند دشمن و پایداری پروازی برای جلوگیری از کاهش سرعت افزایش یابد. درنتیجه در جریان عملیات وعده صادق-۳ با وجود کاهش پرتابهای همزمان، تعداد عبورها و اصابتها بالا بود. همچنین از این موشکها برای هدف قرار دادن اتاق عملیاتهای دشمن استفاده شد که نشان میداد دقت موشکها به شدت افزایش یافته است.
ایران در جنگ ۱۲ روزه با حملات دقیق به سرزمینهای اشغالی و پایگاه آمریکا در قطر نشان داد با تسلیحات قدیمی خود که تولیدات ارتقایافته دو دهه قبل هستند، توانایی ضربات انهدامی به مراکز حساس دشمن را دارد.
۲- رزمایشهای ایران در گذشته علاوه بر شبیهسازی و افزایش آمادگی معطوف به قدرتنمایی و پررنگ کردن بازدارندگی کشور بودند اما به نظر میرسد پس از عملیات وعده صادق-۱، سهم آمادگی از اهداف رزمایشها بیشتر شده است. از این رو رزمایشهای کنونی نه فقط باهدف نمایش در برابر دشمن که به میزان زیادی با دورنمای عملیات علیه آن صورت میگیرند.
۳- هدف ایران در عملیات محتمل بعدی هدفگیری پایگاههای راهبردی رژیم صهیونی و نابود کردن مراکز حکومتی است تا صهیونیستها همزمان با فقدان ابزارهای مؤثر نظامی دچار نابسامانی داخلی شوند. اجرایی کردن این هدف نیازمند آمادگیهای خاص است به ویژه برای کنترل رفتارهای بعدی دشمن.
اگر رژیم صهیونی در برابر نابودی مراکز نظامی راهبردی و حکومتی خود واکنشی بیمحابا نشان دهد، آنگاه ظرفیتهای ایران برای اعمال محاصره طولانیمدت دریایی صهیونیستها به طور مستقیم و به وسیله محور مقاومت به میدان میآیند. بر این اساس رزمایش دریایی اخیر از یک جهت در راستای آمادگی برای عملیات محتمل آتی علیه رژیم صهیونی است.
۴- طی روزهای اخیر اخباری مخدوش درباره نزدیک بودن رونمایی از موشکی جدید و ناشناخته توسط ایران منتشر شده که قابل اتکا نیستند؛ این اخبار مبتنی بر کلاهک غیرمتعارف و برد بالای این موشک هستند. در برابر این ادعاهای نامعلوم با منبع غیرمشخص، دادههایی معلوم وجود دارند. آنچه از نظر برد و وزن کلاهک در دستان قوای موشکی ایران قرار دارد را میتوان تشخیص داد.
موشک بالستیک خرمشهر در سال ۱۳۹۹ و نمونه خرمشهر-۴ در سال ۱۴۰۲ رونمایی شدند. این موشک جزء جدیدترین موشکهای ایران و نسبت به نمونههای قبلی، در نسلی متفاوت قرار دارد. برتری و تفاوت این موشک با دیگر نسلها، وزن بالای کلاهک قابل حمل توسط آن است. درحالیکه وزن کلاهک موشکهای بالستیک تاکتیکی برد بالا، ۵۰۰ کیلوگرم و موشکهای بالستیک سنگین مانند سجیل بین ۱۰۰۰ تا ۱۲۰۰ کیلوگرم است، وزن کلاهک خرمشهر به ۱۵۰۰ تا ۱۸۰۰ کیلوگرم میرسد که تقریباً ۳ تا ۴ برابر وزن کلاهک موشکهای بالستیک تاکتیکی و ۱.۵ تا ۲ برابر بالستیکهای سنگین است.
موشک خرمشهر پس از پرتاب ارتفاع زیادی از سطح زمین میگیرد و درنتیجه کلاهکش پرسرعتتر وارد جو میشود. ازسوی دیگر کلاهکش وزن بالایی دارد. در جمع بین دو ویژگی سرعت و وزن بالای کلاهک، شدت تخریب آن به ویژه در برابر تأسیسات زیرزمینی بالا میرود. بر این اساس کارکرد خرمشهر اول زدن اهداف مستحکم با کلاهک سنگین در جغرافیای نزدیک یعنی فلسطین اشغالی و دوم ایجاد دسترسی برای هدف قرار دادن پایگاههای آمریکا در جغرافیای دوردست است. با این حال اهداف دیگری نیز در خصوص این موشک در زمینه بازدارندگی وجود دارد.
آنچه مشخص است موشکی که پس از چندین سال تولید در سال ۱۳۹۹رونمایی شد، میتوانست کلاهک ۱۸۰۰ کیلوگرمی را به ۲ هزار کیلومتری حمل کند. بهتدریج نمونههای مختلفی از این موشک رونمایی شدند که برخی دارای ابعاد کوچکتری شده بودند که حمل و نقل و پرتاب آنها را آسانتر میکرد. تقویت موتور و سوخت یک نتیجه دیگر نیز میتواند داشته باشد که افزایش وزن کلاهک قابل حمل یکی از این موارد است. درنتیجه بر مبنای پلتفرم خرمشهر با پیشرفتهای جدید میتوان موشکی با کلاهک بیشتر از ۲ تن در برد بالای ۲۵۰۰ کیلومتر ساخت.
نظر شما